Tarîxê Şaredarîya Amedî

Tarîxê Şaredarîya Amedî

Osmanîyan de Teşkîlatê Şaredarîyan  bi nameyê  “Şehremanetî”  serra 1853 de herbê Qirimî ra dima ameyê ronayîş. Şehremanetîya Amedî zî serra 1865 de ameye ronayîş. Demêko derg nehîyeyî bi marîfetê ê şahrematan ameyê îdarekerdiş.

Serra 1882 de salnamayê Amedî de Şehremînê Amedî, Serekê Şaredarî Abdullatîf Efendî yo, hetkarê ci zî Osîb Efendîyo Ermenî yo. Eynî wext de Karabet û Migirdiç Efendî zî azayê meclîsê şaredarî yê û Dr. Bedros Efendî zî serhekîmê şaredarî yo.

Goreyo ke vejîyeno, serranê 1880 de, o wext rojhelat û rojawanê Mîyanê Sûrî hetê 2 şehremînanê cîyayan ra amêne îdarekerdiş û nê kesan ra hetkarê keso ke Misliman bîyo Xirîstîyan bîyo û hetkarê keso ke Xirîstîyan bîyo zî Misliman bîyo.

Sereranê 1922 de hetê Hukmatê Anqara ra bi hûmara 278 “Devairi Belediye Rüesa’sının Sureti İntihabına Dair Kanun” yew qanûn yeno vetiş.  Bi nê qanûnî Amed zî mîyan de pêroyê bajaran de Şaredarîyê Rejîmê Komare ameyê awankerdiş.

Tirkîya de Şaredarîyê Şaristanê Girdî ewil Îstanbul, Anqaraû Îzmî de serranê 1984 de yenê awankerdiş. Şaredarîya Şaristanê Girdî yê Amedî zî serranê 1993 de yena ronayîş.

Şehrematan ra heta Şaredarîyan û heta nika serekê şaredarîyanê Amedî wina yê.

• Muftuzade Mantîncî Huseyîn Efendî 1922-25

• Şeref Ulug (Wekîl)

• Nazım Onen (di rey)

• Adîl Tîgrel 1935-40

• Abdulkadîr Cîzrelîoglu 1940

• Vehbi Dabakoglu (Wekîl)

• M. Nurî Onur 1950-57

• Sezayî Demîray (Wekîl)

• Îhsan Koçak

• Namık Kemal Şenturk (Walî û Serek)

• Felat Cemiloglu (Wekîl)

• Nejat Cemîloglu 1963-1973

• Okay Kalfagîl 1973-77

• Mehdî Zana 1977-80

• Albay Feyyaz Uzumcu (Wekîl-12 Êlule 1980) 1980-81

•Hetkarê Walîyî Muhsîn Akar (Wekîl) 1981-84

• Nurettîn Dîlek 1984-87

• Mehmet Baydur (Verî wekîl dima ra bi tayîn serekl) 1987-89

• Turgut Atalay 1989-94

• Ahmet Bîlgîn 1994-99

• Ferîdun Çelîk 1999-2004

• Osman Baydemîr  2004 û …

Şaredarîya Şaristanê Girdî, Bi Qerarnameyê Hukmê hûmar 504 tarîxê 28.12.1993 de bîye Şaredarîya Girde. Mabênê serranê 1994-2004  de girdîya ci 26 bin hektar biîye. La serra 2004 de bi Qanûnê Hûmar hîna bîye gird. Bi no qayde cayê xizmetkerdişê Şaredarîya Şaristanê Girdî  vejîya 110 hezar û  82 taxê bînî zî girêdîyayê ci. Şaredarîya Şaristanê Girdî 43ê ci merkez, 87ê ci teberê bajarî,  pêroyî de xizmet bena 130 taxan.

Nifusê Amedî 875 hezar o û Şaredarîya Şaristanê Girdî de 335ê xo karmendê kadroyin, 158ê xo soznameyin, 406ê xo karkerê kadroyin, 51ê xo karkerê vîyarte, pêroyî de 950 personelê şaredarî û 1452ê xo zî personelê  girewtişê xizmetî xebate kenê.