ETİK

25.5.2004 tarih ve 5176 sayılı "Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun" ile kamu görevlilerinin uymaları gereken saydamlık, tarafsızlık, dürüstlük, hesap verebilirlik, kamu yararını gözetme gibi etik davranış ilkelerini belirlemek ve uygulamayı gözetmek üzere kurulmuştur.

Etik Komisyonun  Görevleri

1.) Kurumlarında etik kültürünü yerleştirmek ve geliştirmek,

2.) Personelin etik davranış ilkeleri konusunda karşılaştıkları sorunlarla ilgili olarak tavsiyelerde ve yönlendirmede bulunmak,

3.) Kurumlarındaki etik uygulamaları değerlendirmek, olarak belirtilmiştir.         

 · Kamu görevlilerinin görevlerini yürütürken uymaları gereken davranış ilkelerini hazırlayacağı yönetmeliklerle belirlemek,

 · Etik davranış ilkelerinin ihlal edildiği iddiasıyla re'sen veya yapılacak başvurular üzerine gerekli inceleme ve araştırmayı yaparak sonucu ilgili makama bildirmek,

 · Kamuda etik kültürünü yerleştirmek üzere çalışmalar yapmak veya yaptırmak ve bu konuda yapılacak çalışmalara destek olmak.

Etik kurulu üyeleri

ADI SOYADI                                               GÖREVİ                                                     TELEFON NO

MEVZUAT'I İNDİRMEK İÇİN İNDİR TILAYINIZ :

Tirba Bavê Kal

Tiba Bavê Kal Bûlvarê Înonu, peyê Bankaya Merkezî de ca gêna. Serranê 1957 de ameya restorekerdiş. Bavê Kal, ziwanê tirkî de yeno manaya "Yaşlı Baba".

Tirba Sultan Şucaye

Tirba Sultan Şucaye  mabênê Xanê Gêjan yê Berê Mêrdînî û Camîya Omer Şeddadî de ca gêna. Tirbe bi dêsanê sîya-sipî ameya xemilnayîş û çargoşe ya. Goreyo ke yeno vatiş, verê cû kişta tirbe de Medreseya Şucaîye û çirra ci estbîy. La seba xebata akerdişê rayîrî medrese şîyaya we, çirre zî binê suran de menda.

Çirra Aslanlî

Çirra Aslanlî verba dekewtişêÎçkale de ca gêna û  sererra 19. ra dima ameya viraştiş. Çirre bi hewayêko hîrêgoşe, bi leteyo kemere ameya montekerdiş û fekê 2 heykelanê şêran ra awe rişîyena. Şêran ra yewê xo serranê 90an de de ameyo diznayîş û goreyo ke yeno vatiş, kesê ke heykelî diznayê ê berdê teberê welatî. Şêro bîn zî  hetê Muzeya Arkeolojî ra yeno pawitiş.

Tirba Sari Saltukî

Dekewtişê Mîyanê Surî, Cadeyê Melek Ahmetî, raştê Berê Riha de ca gêna. Berê tirbe hetê rojawanî de ca gêno. Rojhilatê tirbe de zî yew mescîda qijkeke esta. Çi wext ameya viraştiş nêno zanayîş. Goreyo ke vajîyeno, keso ke tirmê ey mîyanê tirbe de yo zî bi laqabê Sari Sadik endamê Terîqatê Gulşenîyye Şêx Sadik Alî yo.

Anzele

Awa Anzeleyî, belgeyanê tarîxî de sey Ayn-Zuhal vîyarena. Awa Anzeleyî girêdayîya taybetîya jeolojîkî yê Amedî, çimeyanê Amedî yê muhîman ra yew a. Mîyanê Sûrî, raştê citberî de ca gêna. Semedo ke roja ma ya ewroyîne de wa çimeyê awe newe ra bêrê vetiş û bêrê nîşandayîş Awa Anzeleyî zaf muhîm a. Awa Enzeleyî bi serran lazimtîya bajarî ya awe arda ca. Çimeyê awe serranê verênan de hetê Serekîya Dayîreyê Îtfayîyeyî ra sey meydanê xizmetî ameyo xebitnayîş. La serra 2012 de ameyo vengkerdiş û sey Projeya Caardişê Parka Anzeleyî erzîyayo falîyet. 

Hemamê Kadiyî

Nêno zanayîş ke hemamo ke verba Camîya Safayî de ca gêno  hetê kamî yan zî kamcîn kesan ra ameyo viraştiş. Ewlîya Çelebîyî zî yew nuşteyê xo de vato ‘ Nameyê nê hemamî Eşbek o’. Hemam bi kerrayanê birnayî ameyo viraştiş û zaf weş o. Mîyanê ci de cayê germin, serdin û cayê kincvetişî esto. Kubbeyê ci heştgoşe yo. Hetê Kasnakî ra yew pencera abena û hemam Amed de cayanê tarîxî yê muhîman ra yew o.

Hemamê Vahapaxayî

Hemamê Vahapaxayî yo ke seserranê 16-17. de ameyo viraştiş roja maya ewroyîne de nêno xebitnayîş. Hemam, mabênê rayîrê Berê Koyî, Balikçilarbaşi nêzdîyê Camîya Pîle de ca gêno. Dekewtişê ci de kerrayê birnayî, blokê kerrayînî estê. Hetanê bînan de zî kerrayê molozin ameyê xebitnayîş. Mîyanê ci de cayê germin, serdin û cayê kincvetişî estê. Qismê xelwetî de zî sey xaçan yew plan esto. Beşê kişte bi tonozan, beşê orteyî zî bi kubbeyan ameyê pîştiş. Orteyê hemamî de eywanî û hewza mermerine esta. Hemamo ke restorasyonê ci qedîyayo ewro sey kafeterya yeno xebitnayîş.

Hemamê Melek Ahmedî

No hemam zî Cadeyê Melek Ahmedî ser o ca gêno. Hemam serra 1564 de hetê Melek Ahmed Paşayî ra dîyayo viraştiş û serra 1567 de înşaatê ci qedîyayo. Planê hemamî çargoşe yo û pê malzemeyanê bazalto birnayî û kerrayanê molozan ameyo viraştiş. Kasnakê heşkoşayînî ser o yew kubbeyo heştgoşe esto. Orteyê kubbeyî de zî yew fenera hetgoşeyîne esta.

Hemamê Behrampaşayî

Hemam, hetê Behram Paşayî ra mabênê serranê 1564-1567 de ameyo viraştiş û Taxa Xançepekî de ca gêno. Hemam sey Paşa Hamami zî yeno zanayîş û merdim eşkeno başur û rojawanî ra bikewo mîyanê ci. Yew kasnako heştgoşeyîn ser o ameyo awankerdiş û tede sey konî yew kubbe esto. Merdim eşkeno bi pandantîfan şoro kubbe. Fenera ke Kubbe kena roşnî zî hetgoşeyîn a.

Hemamê Deveyî

Hemam, Cadeyê Gazî ser, çatrayîrê Balikçilarbaşi û Berê Mêrdînî ser o ca gêno. Hemam seserra 16. de ameyo viraştiş û semedo ke zaf pîl o ci ra vanê "Hemamo Pîl ". Goreyê yew hîkaye, yew deveyo ke kerwane ra visîyeno çend rojî nêno vînayîş û en peynî hemam de yeno vînayîş. Naye ra hemamî rê vanê, "Hemamê Deveyî " zî. Heto bîn ra semedo ke hemam mîyanê şarî de sey çimeyê şîfa yeno zanayîş, aye ra zî ci rê vanê "Hemamê Deveyî ". Palanê hemamî çargoşe ameyo viraştiş û pê kerrayanê bazalt û molozan ameyo viraştiş. Yew kasnako heştgoşeyîn ser o ameyo awankerdiş û tede kubbeyo heştgoşeyîn esto. Merdim eşkeno pê trompan bikewo mîyanê hemamî. Tede di kubbeye ke têkişt ê estê û pê nêmkubbe ameyo pîstiş. Bi no qayde Hemamê Deveyî wayîrê mîmarîyêka cîya yo.

Kelaya Zerî

Hetê Romayîjan ra viraştişê sûrê şaristanê ra dima xususîyetê Kelaya Zerî, bîya zêde û her dewir de bîya merkezê îdareyî.

Kelaya Zerî; goşeyê vakurê rojhelatî sûran de manena, tîya de ciwîyayîş donemê Hurrî-Mîttanî (Î.V 3700-3500) ra heta nika dewam keno.Kelaya Zerî de yew gil esto no gil sey nameyê Gilê Amîda yeno şinasnayene û tarîxê gilî nêzdîya Î.V 4200 o. Şaristan tewr verên nê cayî de awan bî. Xeylê wext Kelaya Zerî sey hepisxane xebitîyaya, xeylê dengbêj kilamê xo de behsê Kelaya Zerî kerd. Mekanê tarîxê bînan zî heta serra 2005î sey Yewîya Leşkerî ya Cendirme xebitîyayê.

El Cezerî Kam o?

El Cezerî, çaxê zernê Îslamî de zanyarê Îslamî yo tewr verên o û muhendisê ke tewr verên sîbernetîk ser o xebat kerdo yo. Nê wextî de sey pîyê zanistê robotîk ame qebul kerdene. Nameyê eslê ey, Ebû’l Îbnî Rezzaz El Cezerî yo. Serra 1136 de Taxa Torî ya Cizîrî de ameyo dinya, yew wext Dîyarbekir de ciwîyayo, Serra 1233 de Cizîrî de şi rehmet. Her çiqas ke lîteraturê rojawanî de qeyd bîyo ke Î.V 300 de hetê matematîkzanê Archtyas ra yew borane ke pê buxar xebitîyena virazîyaya labelê robotîkî de qeydo tewr verên yê El Cezîre yo. El Cezîre goreyê tarîxê zanistê dinya ra zanistê sîbemetîk û robotîkî de zanyarê ke tewr verên xebat kerdo, kitabê xo ‘Kitabê ke tedeyî de Muhendisî de Hereketê Mekanîkî ra Îstîfadekerdişî Esto’ de zanayîşê xo vet meydan. Kitabê namdarê xo de 50 ra zêdêr esasê xebitîyayîşê cîhazî û îmkanê îstîfadekerdişî pê resiman nawitî. Her çiqas ke orijinalê kitabî, nêreseyo ma labelê 15 kopyayî ra 10 hebî muzeyanê Ewrope de, 5 hebî zî kitabxaneyê Suleymanîye û Topkapî de ca girewtî. Berê ke sey nameyê Kitab-ul Hîyel yeno şinasnayene şeş qisim ra yeno meydan.

Kemera Artûqîyan

Dekewtîşê Kelaya Zerî de wezîfe vînena. Na kemer 10 metreyî hîrayî de ya, dekewtiş pê kemera tujin o sereyê ci de kitabeyo gird esto û tarîxê nê kitabeyî 1206-1207î yo. Her di kiştê ci de neqişê mucadeleyê şêr û boxe esto, no neqiş û neqişê ke dekewtişê rojhelatê Camîyê Ulu de yo, nizdîyê yewbînan ê.

Saraya Artûqîyan û Gilê Amida

Gilê Amida, vakurê rojawanî ya Kelaya Zerî de ca gêna û no ca dest pê awanbîyayîşî Dîyarbekirî yo. Netîceyê cigêrayîşan tarîxê Gilî nêzdîya Î.V 4200 o. Yeno qebul kerdene ke înşayê kela yê verêne dewrê Hurrîyan de bîyo dima tesîrê dewletê Roma û Bîzans bîyo tewr peynî de zî  dewrê Îslamî de mendeyê saraya Artuklî yenê dîyene. Serrê 1961-1962 de goreyê netîceyê kendişê arkeolojîkî nê gilî de derhaqê tarîxê şaristanî de epey malumat û dokuman vejîyayî meydan. Eynî kendişî de çend mendeyê dewrê Hukumdarê Artûqîyan yê Melîk Salîh Nasreddîn Mehmud (1200-1222)î ameyî vetene. Saray de yew hewza fisqîyayin esta. Dorûverê na hewze de, hetê rengan ra dewlemend mozaîkê kerrayan û pê xemlê çînî ke xeylê forsin eywanê selsebîl û haçvarî estê. Xemlê mozaîkî ke pê camê kupî û kerraya rengin ra virazîyayê tîya de yenê dîyene. Qismê rojhelatî de zî nêrdiwanê ke merdim pê şinê saray ameyê vetene û dîyar bîyo ke dekewtişê saray kişta kemera Artûqîyan de yo. Na saray de robotê‘merdimo ke Çaxê Werteyî roşn kerdo Kurdê Cizîreyij zanyar El Cezerî’ ameyê xebitnayene.

Kelaya Tebere

Mazeretê ‘Nêverdeno hewa bêro’ ra ameyê rijnayene, nika sey perçeyê tarîxî yo kêm vindena.

Çarekê peyên ê seserraya 4. de, sûrê kelaya tebere de yewna sûr estibî. Serra 1232 de şaristanî de hakîmîyetê Hukumdarê Eyyubîyan Melîk Kamîl estibî. Melîk Kamîl sûrê teberi rijna û tamîrê sûrê nikayinî kerd. Ewro merdim eşkeno ke mendeyê nê sûrî dorûverê Berê Koyî, rayîrê pîlî yê nêweşxaneyan, Berê Mêrdîn û Ez û Ti de bivîno.

Kelaya Amedî asmên ra sey kesmase asena. Serê sûran de neqirnayîş, neqişî û motîfê medenîyetan û dorûverê ci de zî sey kemer, nuşteyî estê. Dergîya sûrî nêzdîyê 5.800 metre, berzîya ci 8-20 metre û qalindîya ci mîyanê 3-12 metre de ya. Kelaya Dîyarbekirî de pêser de 82 burcê kare, zafkenar û giloverin estê. Nînan ra tewr muhîmî; Burcê Bizî, Burcê Westayî, Burcê Şagirtî, Burcê Berê Koyî û Burcê Roşnî yê. Çar berê zaf muhîmî yê Kelaya Teberî estê û nê berî hetê tarîxê mîmarî ra zaf muhîm ê. Vakur de Berê Koyî (Berê Xarpêt), rojawan de Berê Riha (Berê Rûmî), başur de Berê Newe (Dîcle yan zî Berê Awe) ca gênê. Sûrî 5.600 serrî ra heta nika her tewir hêriş û îstîlayî ra xo muhafeze kerd. Surî ke dorûverê Berê Koyî de yê, serra 1932 de hetê walî ra vatişê ‘Nêverdenê hewa bêro.’ ra ameyo rijnayene.

Cigêrayoxê Fransayij Arkeolog Albert Luîs Gabrîel nê hedîseyî dî û pê telgraf xeber erşawit îdareyê merkezî û vernê rijnayîşî girewt.

Burcê Dîyarbekirî

Burcê Berê Koyî

Berê Koyî bi nameyê Berê Xarpêt zî yeno şinasneyene. Çep û raştê ci de kitabeyê Bîzans, Roma, Selçukîyan, Osmanîyan; zaf neqişê heywan, nebat, gûşeyê engure, haç, roj û neqişê morê Qiral Suleymanî estê. Ewro qatê bînê ci sey salonê pêşkêşî û Buroyê Mişewreyê Turîzmî yeno xebitnayene.

Burcê Kêna – Burcê Bizî

Burcê Bizî, semtê Berê Mêrdîn de yo. No burç serê Îbadetgehê Rojî de înşa bîyo û kam tarîx de înşa bîyo tam bellî nîyo. Serê ci de kitabe esto, ma nê kitabeyê ra musenê ke no burç hetê Merwanîyan ra ameyo tamîr kerdene. Pirdê Desçimin, Royê Dîcle, Koyê Çewresin, Qesra Seman (Qesra Gazî) û zereyê Sûr tewr weş tîya ra zî yeno temaşe kerdene. Burcê Bizî, burcê tewr kehen û girdê yê sûrê Dîyarbekirî yo. Fîgurê mîlçika ke vere burcî de sere kemere de ya bal ancena. Burc serra 2004 de hetê Mudirîya Vîrdarî û Rolove ra ame newekerdene û hema zî warê pêşkêşî sey salona resepsîyonî yeno xebitnayene.

Manîyê ke derhaqê Burcê Bizî de mîyanê şarî de vajîyeno:

Birca Keçikê zozan e (Burcê Kêna zozan o)

Seyrangeha qizan e   (Seyrangeha kênayan a)

Ez yara xwe nas dikim  (Ez waştîya xo nas kena)

Tava hiva rêzan e  (Roşnê aşme yê rezan o)

Burcê Westa

Berê Dewrê Artûqîyan (1208) o, Burcê Şagirtî û no burç eynî dewir de înşa bîyî. Nameyê xo Efsaneyê Westa Şagirtî ra girewto. Serê burcî de, neqişê helîyê çutserin û şêr estê. Seba viraştoxê burcî, kitabeyi ra duayî ameyê nuştene.

Burcê Şagirtî

Nê berê Artûqîyan serra 1208 de virazîyayo, No burç pê awanê sîlîndîrin, kitabeye ke dorûverê ci de, helîyê çutserin û neqişê şêrî ke çimeyê ci mîtolojîya Mezopotamya yo, dewrê xo de berê ke tewr rind o.

Burcê Nûrî

Serra 1089 de hetê Hukumdarê Selçukanê Melîkşahî ra ame viraştene. Mîmarê ci Lajê Selamî yê Mihemedê Rihayij o. Yew kitabeyê ci pê nuşteyê Kufî nusîya û sereyê ci de neqişê  heywanan estê nê hetî ra Burcê Nurî, burcê tewr dewlemend o. Serê Burcî de neqişê ke biza koçê dergin û estoro ke vazdano virazîyayo nê neqişan ra belli beno ke nê hetî ra averşîyayîş bîyo. Kişta Kitabeyê Burcî de motîfê borane û binê nê motîfî de rolyefê cinîya rute ke porê dergin, dest û linganê xo tepişte, çarmekanê ronişte ma rê nawnenô ke dewrê Îslamî de Dîyarbekir de huner çiqas aver şîyo.

Efsaneyê Sûran

Goreyê efsane, hukumdarê mintiqayî waşt ke rojawanê sûrê şaristanî ra di burc înşa bibê. Merdimê ke nê wezîfeyî girewt, viraştişê Burcê Westayî girewt xo ser û şagirtê xo ra zî wezîfeyê viraştişê Burcê Şagirtî da. Wexto ke înşayê burcî qedîyayî, Hukumdar rewşa burcî kontrol kerd û va ke; Burcê Şagirtî ê bînî ra başêr o. Westa ney hezmê xo nêkerd û xo serê Burcê Westa ra eşt war û merd. Şagirtê westayî, qehirîya û xo serê sûr ra eşt war. Nê hedîseyî ra dima mintiqaya ke her di burc zî tedeyî bi nameyê ‘Ez û Ti’ ame yad kerdene.

Camîya Hz. Suleymanî

Camîya ke semtê Îçkale de kişta Sûran de ameya awankerdiş mîyanê şarî de tira ‘Camîya Hz. Suleymanîû Camîya Nasirîye’ yena vatiş.

*

Wexto ke bajarê Amedî hetê mislimanan ra ame girewtiş 27 sahabeyî tîya de ameyê definkerdiş.  Dima ra tîya sey cayê îbadetxaneyî ame xebitnayîş. Goreyê kitabeyo ke corê camî de yo ra, na camî mabênê serranê 1156-1179 de dewrê Nisanogullarî de hetê Ebul Qasimî ra ameya viraştiş. onca goreyê rîvayetan ra ba camî hetê hukumdarê Merwanîyan Nasruddevleyî ra ameya viraştiş û aye ra tay kesî tira vanê  Camîya Nasirîye. Na meqbere de 2 berê tarîxî ke vejîyenê hewşê camî estê. kişta camî de mezelê sahabeyan esto. Semedo ke mîyanê şarî de uca sey cayê sahebeyan yeno zanayîş roja panşeme û îne camî hetê şarî ra yena zîyaretkerdiş.

*

Camîya Nebî

Cadeyê Gazî ser o ya û kişta Meydanê Şêz Saîdî de ca gêna. Canî kerrayanê sipî û sîya ameya viraştiş serê ci de sey piramit yew qubbeyo pîl ameya girewtiş.

*

Semedo ke Minareya ci ser o  kitabeyê ke, Hz. Muhammed ra behsê "Kaal-en Nebiy"  beno  tira vanê  Camîya Pêxamberî. Dewrê Akkoyunan de seserra 16ine de ameya viraştiş. yeno fehmkerdiş ke, serranê 1530 de hetê qesabo Amedij Haci Huseyinî ra sey xeyrat ameya viraştiş. Dorûverê Camî bi kerrayanê sîyayan ameyo piştiş. Hewşê ci hîra yo û bi bazaltê sîyayan ameya viraştiş. mînareya camî serra 1960 de cayê ci ra ameya vetiş û newe ra ameya viraştiş. Minare bi planlê çargoşe, yew şerefeyin a.

Afsaneyê 27 Sahabeyan

Demê Murtaza Paşayî de meqberdarê sahebayanê şehîdan Şêx Muhyiddin Efendî bîyo. Meqberdar her şewa panşemeyî şino mehzenê cenazeyanê şehîdan. Wexto ke şino vernîya şehîdan bi destê xo gonîya înan bi peme keno pak.

Şêx Muhyiddin Efendî rojêk mîyanê suke de bi xemgînî şino û yeno. Demêk badê cû yew rîsipî vejîyeno ey vernî û pere dano ey. Meqberdar bi ê pereyan peme gêno û keno ke gonîya şehîdan bikero pak.  Serê Şehîdan de ortîya ke hetê Murtaza Paşayî ra ameya newekerdiş esta.

Meqberdaro ke heta a roje serê cenazeyan anêkerdo meraq keno û ortî hewanano. La vîneno ke rîsipîyo ke suke de pere dayo ci mîyanê mezelî de yo. Meqberdar terseno û beno sey ker û lal. Wexto ke na hedîse yena eşnawitiş hinî gonîya şehîdan zî nêna rişnayîş. Demêk badê cu bero ke vejîyeno  mahzenî bi dêsan yeno padayîş.

Nika bero ke vejîyo no mehzenî çin o û kes nêzano ke bero kehen kam ca de yo. Nameyê nê şehîdan demê Murtaza Paşayî de kitabeyan ser o ameyo nuştiş û wina yo:

Reis-i cumledir Sultan Suleyman

Birayê Ridvanî Mesud ey can

Beşîr û Hazma, Amr û Şabe, Sabî

Di Zeyd, di Halid, yew Numan

Di Muhammed, Abdullah uçdur

Di Hasan nam, yew Kabî Zişan

Fudayl u Malîk û Fabr û EbulHamd

EbîNasr û Magirê eyle izan.

*

Camîya Pîle

*

Cadeyê Gazî de weverê Xanê Hesen Paşayî de ca gêna. Anatolîya de camîya ewline ya, Elemê Îslamî de sey pancin Harem-i Şerîf yena qebûlkerdiş.

*

Ewilî dewrê Paganan de yew mabet bîya, dima ra bi nameyê Mar Toma sey Dêre ameya xebitnayîş.  Wexto ke serranê 639î de kewena destê Mislimanan û bena camî, nameyê aye beno Cami-i Kebir.

Camîya Pîle her dem de muhîmîya xo pawite. Nika zî Amed de camîya en muhîmin a sey zîyare yena vînayîş.  Semedo ke camî de çend rey şewatî vejîyayî û nê şewatan de zerar vînaya zaf rey restore bîya.  Restoreyo en pîl serranê 1091î de demê Selçukîyan de bîyo.  Dima ra hetê Sultanê Selçukîyan Giyaseddin Keyhusrev, Sultanê Artuklîyan Melik Salih, Sultanê Akkoyunîyan Uzun Hasan, Padîşahê Osmanîyan IV. Mehmed ra serranê 1975-1977î de ameya restorekerdiş. Kullîyeya Camî de rêça her demî esta.

Çar hetê camî semedê çar mehzebê Îslamî ameyê cîyakerdiş. Roja ma ya ewroyîne de Hanefî û Şeîfî cîya-cîya mekanan de îbadet kenê. Cayo ke nika tede Henifî îbate kenê esasê xo de verê cû sey Dêre ameyo xebitnayîş û Dêre ra açarîyayo camî. Camîya pîle hetê mîmarî ra manena Camîya Emeviye ke Şam de ya. Orteyê camî de mîyanê demiran de yew saeta tîje esta. Na saete goreyê rîvayetan ra hetê zanayoxê kurdan El Cezerî ra aneya viraştiş. tay çimeyî zî vanê dewrê Romayan de ameya viraştiş..

*

Camîya Palo

*

Cadeyê Melîk Ahmetî ser o kuçeyê Kara de ca gêna.  Camîya Palo seserra 15ine de hetê Hukumdarê Akkoyunîyan Uzun Hasanî ra ameya viraştiş.

Minare, hetê Vakurûrojhilatî de ca gêna. Kiştêka kaîdeyê Minare bi kerrayanê sîya yê bazaltan û kiştêka ci zî bi rengê zerd-sipî ameya piştiş.

*

Qaso ke yeno avtiş demê viraştişê Minare de semedo ke dorûverê Amedî ra vilikê boyinî bi qantiran ardîyayê, camî ra tira vanê camîya “Miskline” zî. Naye ra minare ê wextan de mîyanê qilifêk de ameya muhafezekerdiş û tenya roja îne no qilif yeno akerdiş û boyêka weşe vilayê dorûverî bena. Corê kaîdeyî de yew kitabe ser o nuşte esto. Kitabe ra heta sereyê minare bi şeritan susê geometrikî estê.

Minareya Çarlinge, Camîya Şêx Mutahharî

Serranê 1500î de hetê Sultanê Akkoyunîyan Kasım Beyî ra dîyaya viraştiş. Semedo ke na camî mezelê Şêx Mutahharî ser o ameya viraştiş tira vanê Camîya Şêx Matarî. Camîya Şêx Mutahharî de çîyo en muhîm mirane ra. Mînareya Çarlinge çar lingan ser o vinderna û Anatolîya de yew nimuneyê aye çin o. Çar lingê aye çar mehzebê Îslamîyetî temsîl kena. Mînareya ke çarlingan ser o ya zî Dînê Îslamî temsîl kena. Minare, hetê vakurûrojhilatê camî nde ca gêna û mîyanê rayîrî de ya. Mînareya ke semmtê Balikçilarbaşi de ya hetê her kesî ra yena zanayîş.

Camîya Qerşunine – Camîya Mehmet Paşayo zimbêlin

Hem sey Medrese hem zî sey hemam a. Demê Osmanîyan de hetê Walîyo en ewilin Mehmet Paşayo zimbêlinî ra serranê 1516-1520î de Dêra Surp Theodora yê Ermenîyan (Surp Toros) ra açarîyaya camî.

Mîyanê Kuçeyanê Fatihpaşa, tay wetê Camîya Nasuhpaşayî de ca gêna. Xususîyetê Camî yo en pîl qubeyê aye qerşunan ra ameya viraştiş. Semedo ke qubeya ci qerşunan ra ameya viraştiş mîyanê şarî de tira vanê Camîya Qerşunine.

Semedo ke Mehmet Paşayo zimbêlinî wîlayetê Amedî û xeylê cayê bînî bi ardimê Îdrîs-î Bedlîsî destê  Safevwîyan ra girewto unvanê "Fatihpaşa" girewto. Camîya ke daya viraştiş rê zî vato camîya Fatih Paşa. Minareya camî hetê vakurûrojhilatî de ya û dusyayeyê camî ya. Ber vejîyeno hewş û minare  silindirik bir yapıya sahip olan minare, sarımsı taşlarla örülü.

Camîya Melek Ahmed Paşayî

Camîya Melek Ahmed Paşayî ke eserê Mîmar Sinanî ya dekewtişê Berê Riha de çepê Cadeyê Camîya Melek Ahmedî de ca gêna; Yew embar ser o merdim şono mîyanê camî. Cami, mabênê serranê 1587-1591î de hetê Amedij Melek Ahmed Paşayî ra ameya viraştiş.

Semedo ke hetê rojawanî ra berê xo tonozu yo û hetê rojhilatî ra berê xo sey tac a camîyanê bînan yê bajarî ra cîya ya. Yew pacaya ci ewnîyena Vakur yew pacaya ci zî ewnîyena rojhilat.  Binê qubeyan de  çar hetê camî bi pacayan ameyo piştiş.  Xususîyetê camî yo bîn zî bi çînîyanê kehenan ameya piştiş. Nê çînî zaf weş ê û eleqeyê her kesî ancenê.

Camîya Behram paşayî

Camîya Behram paşayî ke demê çiraxtîya Mîmar Sînanî de, seranê 1564 -1572 de virazîyaya, hetê Walîyê Amedî Behram Paşayî r dîyaya viraştiş..

Taxa Zîya Gokalpî, kişta Banê Dengbêjan de ca gêna. Na camî zî dewrê Osmanîyan de ameya viraştiş û zaf namdar a. taybetî dekewtişê mukarnasin, çilehaneyê ci û awanayîya direvakine eleqa ancenê. Camî yew qubbe ya, dorê aye bi nişlanê kemerinan ameya piştiş. Mîyanê her nişleyan de yew paca esta. Pacayî zî bi asinan ameyê piştiş.

Mîhrabê camî û minberê ci mermerin ê, mîhrap zî tede dêsê camî bi çînîyanê kewe ameyê xemilnayîş.

Camîya Îskenderpaşayî

Na camî zî dewrê Mîmar Sînanî ra menda. Taxa Îskenderpaşayî, kuçeyê Telgrafhane de ca gêna. Îskender Paşayo ke serranê 1551 de Amed de 14 serrî wezîfe kerdo hetê ey rê ameya viraştiş.

Merdim eşkeno beranê Vaşurûrojawanî û berê Rojawanî ra bikewo mîyanê camî. Tem orteyê camî de yew çinarêre esta. Bajurûrojhilatê Camîya Îskenderpaşayî de, zîyara torinê Îskender Paşayî esta. Na zîyare yew qubbeyîn a û çar goşeyê ci sey kemeran ê. Cayê cematî bi panc kemeran serê çar sutunan ameyo înşakerdiş.

Camîya Alîpaşayî û Medreseya ci

Camî, Cadeyê Turistîkî, taxa Alîpaşa de ca gêna û mabênê serranê 1534-1537 de hetê Walîyê Amedî Hadim Alî Paşayî ra ameya viraştiş.Na camî zî hetê Mîmar Sînanî ra ameya viraştiş. Cayê Şeîfîyan zî dima ra serranê 1769-1770 de ameyo viraştiş. Heto bîn ra kullîye de Medreseya Alîpaşayî, zikirxane, hemam û orteyê hewşî de yew şadirwane esta. Minareya Camî bi kerrayanê sipîyan ameya piştiş. Cdêsê camî bi  kerrayanê bazaltî ameyê viraştiş.

Medreseya ke Rojawanê Camî de ca gêna, yewqat a û çargoşe ya. Raşt û çepê hewşî de vernîya înan de eywanî tem panc ode estê. Vakurê hewşî de mescîta heştgoşe ca gêna. Zemanêk verê cû tîya de derse ameya dayîş.  Medreseya ke yew dem sey banê veradayeyan ameya xebitnayîş, ewro dîyaya Qeymeqemtîya Sûrî.

TRANSPORTATION TO DIYARBAKIR

Diyarbakir is located at the junction of many major transportation routes, and is reachable by road, air, or rail.

Road Travel

There are two bus terminals in Diyarbakir, the Muncipal Intercity Bus Terminal (DİŞTİ), and the Regional Bus Terminal (İlçe Otogarı). DİŞTİ is 10 km from the city center, and from here it’s possible to find buses to nearly every point in Turkey. For travel to all points in the province of Diyarbakır and to nearby provinces such as Mardin, Elazığ, or Batman, travelers should use the İlçe Otogarı, located some 4 km from the city center in the neighborhood of Şehitlik, just off the road linking Diyarbakir and Mardin.

Intercity Bus Terminal (DİŞTİ):     +90 412 236 00 10

Regional Bus Terminal:         +90 412 226 48 50 - +90 412 229 48 80/ 385

Distances Between Cities

Diyarbakır - Adana       :  536 Km

Diyarbakır - Adıyaman  :  207 Km

Diyarbakır - Ankara      :  940 Km

Diyarbakır - Gaziantep  :  329 Km

Diyarbakır - İstanbul    :  1381 Km

Diyarbakır - İzmir        :  1436 Km

Diyarbakır - Mardin     : 86 Km

Diyarbakır - Mersin      : 610 Km

Diyarbakır - Şanlıurfa   : 184 Km

Diyarbakır - Habur       : 298 km

Bus Companies

Star Diyarbakır                 : +90 412 234 34 19

Öz Diyarbakır Seyahat             : +90 412 234 21 53

Has Diyarbakır                          : +90 412 234 21 60

Özlem Diyarbakır Seyahat    : +90 412 237 94 00

Yeni Diyarbakır                 : +90 412 228 85 30

Rail Travel

Trains are available from Diyarbakir to all train stations in Turkey. The train station is located in the city center in the neighborhood of Ofis, at the end of İstasyon Caddesi.

Diyarbakır State Railways Train Station:

+90 412 226 63 92

Air Travel

Diyarbakir’s Airport, a mixed civilian and military airport, is 6 km from the city center.  Municipal buses departing before and after every flight make transport easy.  Passengers to the airport can pick up the regular airport bus from the main bus stops in Ofis and

Dağkapı. Because of a lack of customs services, there are no direct international flights to or from Diyarbakir.

Flight Information

Diyarbakır Kaplaner Airport – İstanbul Atatürk Airport: 4 Flights Per Day

Diyarbakır Kaplaner Airport – İstanbul Sabiha Gökçen Airport: 4 Flights Per Day

Diyarbakır Kaplaner Airport – Ankara Esenboğa Airport: 5 Flights Per Day

Diyarbakır Kaplaner Airport – Antalya Airport: 3 Flights Per Week

Diyarbakır Kaplaner Airport – İzmir Adnan Menderes Airport: 3 Flights Per Week

Diyarbakır Kaplaner Airport – Adana Airport: 3 Flights Per Week

Airlines:

Turkish Airlines    : +90 412 444 08 49 – 228 84 04

Pegasus    : +90 412 229 03 70

Onur Air: +90 412 228 66 74 / 224 97 09

DHMİ    : +90 412 233 27 19(4 Hat)