Hemşaredare Serra Bucak ke kombîyayîşê UCLG-MEWA'yî yê bi mêmandarîya Şaredarîya Amedî ya Şaristanê Girdî de roniştişê bi nameyê 'Dîyalogê Asta Berze: Tesîrê Komelkî yê Rojewanê Globalî' de qisey kerd, dîyar kerd ke esasgirewtişê zafziwanî xizmetan de do seba aştîya komelkî bibo gamêka muhîme.

Kombîyayîşê hempare yê Komîteya Îdare û Konseyî yê Teşkîlatê Herême yê Rojhelatê Mîyanên û Asya Rojawanî yê Şaristananê Yewbîyayeyan û Rayberîyanê Herêmkîyan (UCLG-MEWA) ke bi mêmandarîya Şaredarîya Şaristanê Girdî yeno viraştene, roja diyine dewam keno. Wareyê kombîyayîşî de roniştişê bi nameyê 'Dîyalogê Asta Berze: Tesîrê Komelkî yê Rojewanê Globalî' ame viraştene. Roniştişî de ke Mudira Weqfa Akademîya Rayberîya Herêmkî û Demokrasî ya Dinya (WALD) Hulya Alperî moderatorî kerde, Hemşaredara Şaredarîya Amedî ya Şaristanê Girdî Serra Bucak, Serekê Pêroyî yê Yewîya Şaredarîyanê Tirkîya (TBB) Suat Yildiz (Serhel), Şaredarê Nablusî Husam Shakhshîr, Serekê Yewîya Rayberîyanê Herêmkîyan ê Afrîkaya Başûrî (SALGA) û Hemserekê UCLG'yî Bheke Stofîle (Serhel), Serekê Yewîya Şaredarîyanê Dannîehî û Serekê Şerefî yê UCLG-MEWA'yî Mohamed Saadîe (Serhel) û Mudirê Têkilîyanê Teberî yê Şaredarîya Eyubîye Mehmet Cengîz sey qiseykerdoxan beşdar bîy.

Hemşaredare Bucak: Ez hêvî kena ke xeyalê şima rew bêro ca

Hemşaredare Bucak roniştişî de beşdaran rê selam da û va: 'Bawerîyêka ma est a, eke şima yew şaristan yan zî yew keye de şewe reya verêne rakewê, a şewe xeyalê ke şima vînenê yenê ca. Ez hêvî kena ke mêmanê ma yê ke ma di şewî Amed de mêman kerdî, Rojhelatê Mîyanên û dinya de xeyalê aştî dîyo. Û ez hêvî kena ke no xeyal rew bêro ca.'

'Zêdebîyayîşê têkoşînan endîşe dano'

Bucak dîyar kerd ke Anqara de êrîş de kesî cuya xo vindî kerda û birindar bîyê û qeyd kerd ke zêdebîyayîşê nê tewir halê neyînî û têkoşînan welat de endîşe dano. Hemşaredare Bucak seba ê ke cuya xo vindî kerda, rehmet û seba birindaran şîfa waşt û wina va: 'Ma teze Lubnan reyde online yew têkilî viraşt. La ma goşdarîya qiseykerdoxê xo kerd ke seba kesê ke êrîşê Îsraîlî netîce de Lubnan de cuya xo vindî kerda, şîyêne tazîye. Bi no hewa, wa sereyê şarê Lubnanî û qiseykerdoxê ma weş bo.'

'Ganî goşdarîya vengê şarê Amedî bêro kerdene'

Bucak îfade kerd ke ewro her demî ra zêdeyêr Rojhelatê Mîyanên û dinya de hewcedarîya înan bi awankerdişê aştî est a û va ke Amed tena bi dewlemendîya xo ya tarîxî û kulturî nê, eynî wext de bi yewîya xo ya sîyasî zî şaristanêko muhîm o. Bucak qeyd kerd ke Amed ke şaristananê tarîxê sîyasî yê Tirkîya ra yew o, na taybetmendîya xo heta ewro pawita û îfade kerd ke nê şaristanê hende muhîmî de ganî goşdarîya vengê şarî bêro kerdene. Bucak wina dewam kerd: 'Wexto ke merdim kuçeyan ra şarî reyde gêreno, tu sazgeh çin a ke goşê xo bigîro vengê pîyaciwîyayîş û waştişê aştî yê nê şarî rê. Bawer bikerê ke waştişo tewr muhîm ê şarê Amedî, waştişê pîyaciwîyayîş û aştî yo. Bi no hewa ganî rayberîyê herêmkî ma goş bidê nê waştiş û aştî û herême de awan bikerê. Helbet no veng her şaristan de formê cîya-cîyayan de yeno eşnawitene. Cinî seypêyî û edaletî, tutî û ciwanî ameyoxêko hempar, şarî zî wazenê cayê xo yê ciwîyayîşî/bîyayîşî de mird bibê. Û waştişê pîya û azad ciwîyayîşî wina yeno ziwan. Ma sey temsîlkar û rayberê rayberîya herêmkî mecbur ê ke goş bidê nê vengî.'

'Aştî hewcedarîyêka lezgîn a'

Bucak dîyar kerd ke aştîya komelkî, çiqas ke bêro peygoşkerdiş yan zî manaya ci bêro xeripnayîş zî, ganî rojevê rayberîya herêmkî de sîyasetê merkezî ra zî zêdeyêr ca bigîro û wina va:, ‘Ez wazena hedefê Armancanê Averşîyayîşê Dewamkerdoxî yê Netewanê Yewbîyayeyan o 16. ke nameyê ci 'Aştî û Sazgehê Bihêzî' yo, merkezê qiseykerdişê xo de bi ca bikera. Ke bingeyê şertan ê heme armancanê bînan o û înan hemîne qut keno, aştî hewcedarîyêka lezgîn a. No armanc taahhudêko global o ke seba awanbîyayîşê komelî bibo aştîyane û viraştişê huqûqî yo tewr berz û her astî de sazgehanê aktîf û hesabdayoxan. La eke ma biewnîyê tabloyê globalî ra, çi heyf ke ma vînenê ke serranê peyênan de demokrasî ameya zeîfkerdene, huqûq ameyo aşarnayene, sîyasetê raştgir, otorîter û dişmenîya cinîyan zêde bîyê û sîyaseto qutker rojeva globalî dîyar keno...'

'Rojhelatê Mîyanênî de xususen, Meseleya Filistîn û Kurdî dormeyî de bîyo yew krîzo xorîn ê sîyaset û însanîye ke bîyo rewşa têkoşîn, herb û qirkerdiş ke bêvindertene hukm keno û şarê herême zehmetî anceno bedel dano.

'Perwerde, îstîhdam û averşîyayîş nêbeno'

Hemşaredare Bucak persa "Gelo mîyanê na rewşe de parekerdiş û awankerdişê çimeyan bi hawayêko seypê û adîl mumkin o?" û wina dewam kerd: "Çi heyuf ke astanê globalî de hem hetê hukmatanê merkezîyan ra hem zî rayberîyanê herêmkîyan ra fokusê înan de nê karê averberdişê herême nêbeno çîyanê sey perwerde, îstîhdam, averşîyayîş, kultur û tarîx ke do cuya komelkîye û pîyabîyayîşê şar û komelan asan bikero. Paştî dîyena polîtîkaya pawitişî, butçeyî pêro benê polîtîkayanê herbî. Mîyanê nîzamêko winayîn ê global û Rojhelatê Mîyanênî de awankerdişê aştî zaf zehmet o."

'Rayberîyê herêmkî seba cinîyan eşkenê zaf çîyan bikerê '

Bucak qeyd kerd ke aştîya herêmkî, ganî her hucreyêka qijkeke yê komelê sivîlî ke do aştî awan bikero, bêro girdkerdene û wina dewam kerd: "Ma sey rayberê herêmkî Amed de çi pêşnîyaz kenê? Ma wazenê qisey bikerê ke ma çira eşkenê rayberîyêka herêmkî ya aştîyane û dewamkerdox dewam bikerê û ma do senî naye dewam bikerê. Ma wazenê tayê nimûneyanê şaredarîye yê konkretî ke seba aştîya komelkî eşkenê bêrê eştene, pêşkêş bikerê. Eke ma heme xizmetanê xo de zafziwanî bikerê esas, kreşê zafziwanî, merkezê vengdayîşî yê zafziwanî, noktayê çareserîye yê zafziwanî awan bikerê, eke ma nê xizmetê zafziwanî bidê şarê kehene yê na cografyaya Kurdan, Ermenîyan, Suryanîyan ke do xo bi ziwanê dayîka xo xo îfade bikerê û ma nê ceribnayanê xo yê sazgehkî gird bikerê, a game ma do seba aştîya komelkî gamêka muhîme bierzê. Ma vajê ke şaristanê cinîyan... Bê dîyayîşê têkoşînê azadîya cinîyan nê welatan de, Rojhelatê Mîyanên û dinya de qalkerdişê aştî mumkin nîyo. Coka eke ma sey rayberîyê herêmkî vajê şaristanê cinîyan, ganî ma binê naye pirr bikerê. No çi yo? Rayberîyê herêmkî eşkenê zaf çîyanê muhîman bikerê. Roşnayîşê kuçeyan, xetê resayîşî yê zereyê şaristanî, dingî, parkî, cayê keskî, awanîyê şarî... Ma eşkenê nînan heme akerê seba xoresnayîşê cinîyan û ma eşkenê înan perspektîfêkê azadîya cinîyan reyde awan bikerê, bê ke ma înan mîyanê munaqeşeyanê teknîkan de bifetelênê. A game ma do bi perspektîfê cinîyan gamêka aştîya komelkî bierzê."

'Ma hetkarîya şaran averberê'

Bucak encamê ke sermayeyê global, hukmat û aqilan şarî ser o viraştî ard vîr û wina qiseykerdişê xo temam kerd: "Ma tîya ra yew veng danê û vanê, bêrê ma vera nê hukmat û aqillê globalî hetkarî û dîplomasîya şaran hîna zêde aver berê. Wa Amed ewro ra dima reyna fehm biko ke Nablus senî maneno ci û wa Nablus zî bivîno ke kuçeyê Amedî senî manenê kolanê Nablusî û wa pîya ceribnê ke senî wazenê şarî rê eynî atmosferê toleransî de virazê."